CGNAT’ın hayatımıza girmesi ile birlikte kıymet kazanan statik IP nedir, kullanmak koşul mı? Aklınızdaki bütün soruları cevaplıyoruz!
Hayatımızın bir kesimi haline gelen internet, yapısı gereği birden fazla kavramla başımızı karıştırabiliyor. Bunlar ortasında MAC adresleri, IP adresleri, protokoller ve daha birçoğu var. Bugün de tekrar bu kavramlardan biri olan Statik IP konusuna bakıyoruz.
Statik IP’nin ne olduğuna değinmeden evvel, kısaca IP adresinin ne olduğuna bakalım.
IP adresi (Internet Protocol Address), internete bağlı aygıtların, ağ üzerinde birbirleri ile data alışverişi yapmak için kullandıkları adrestir.
İnternete bağlanan her aygıta, İnternet Servis Sağlayıcısı (örneğin TurkNet) tarafından bir IP adresi atanır ve internetteki öteki aygıtlar bu aygıtlara verilen IP adresleri ile ulaşırlar. IP adresine sahip iki farklı aygıt birebir ağda olmasa dahi, yönlendiriciler (router) vasıtası ile birbirleri ile irtibat kurabilirler.
Statik IP, internete bağlanan bir bilgisayara her bağlandığında farklı bir IP almaması için sabit olarak atanmış olan IP adresidir. Bu adres, her birinde 3 haneli sayı bulunabilen (maksimum 255’e kadar) 4 kısımdan oluşur ve internet servis sağlayıcılar tarafından verilir.
Bir IP adresi (internet protokol adresi), internete bağlanan bir aygıt için eşsiz bir tanımlayıcı misyonu görür. Bunu konutlarımızın adreslerine benzetebiliriz. Bilgisayarlar, internet üzerinde birbirlerini bulmak ve birbirleriyle konuşmak için IP adreslerini kullanır, tıpkı insanların telefon numaralarını WhatsApp görüşmeleri ve birbirleriyle konuşmak için kullanmaları üzere. Ayrıyeten bir IP adresi, barındırma sağlayıcısı ve coğrafik pozisyon bilgileri üzere bilgiler sağlayabilir.
Örnek vermek gerekirse, bir kullanıcı Technopat.net adresini ziyaret etmek istediğinde bilgisayar bir telefon rehberi üzere çalışan DNS‘e (Domain Name System / Alan İsmi Sistemi) başvurur. DNS sunucuları, ağ protokolü ile bir sitenin alan ismini gerekli olan IP adresi ile eşler. Bu sayede uzun uzadıya IP adresi girmek zorunda kalmadan, yalnızca alan ismi kullanarak istediğimiz siteye erişebiliriz. Yani DNS sunucuları burada 4 kısımdan oluşan IP adresini girmemizi engelleyerek tıpkı bir telefon rehberi üzere çalışır.
Statik IP’ye neden gereksinim duyuyoruz?
Statik IP adresleri şu an için bir standart değil. Bu sebeple Statik IP kullanmak için kişisel olarak yahut kurumsal olarak internet servis sağlayıcınıza başvurmanız ve bu hizmeti ek olarak satın almanız gerekir. Pekala neden Statik IP’ye gereksinim duyup bu hizmete ek fiyat veresiniz?
Örneğin işletmeler, IP üzerinden ses teknolojileri (VoIP), uzaktan sunucu denetimi, çalışanların meskenlerinden işletim sistemlerine erişimi, şirket içi data depolama sunucularına erişim üzere birçok servis için Statik IP kullanmak zorunda. Bu servisler için Statik bir IP adresi belirlenmezse, çalışanların her kezinde değişen IP adresini öğrenmesi gerekir. Fakat Statik IP ile değişen bir bedel olmadığı için bu zahmet ortadan kalkar.
İşletmeler ayrıyeten FTP, e-posta ve sanal özel ağ (VPN’ler) sunucuları, veritabanı sunucuları, ağ ekipmanı ve web barındırma hizmetleri ile süreçleri kolaylaştırmak için de statik bir IP adresi kullanır. Bu durumlarda, bu alanlarda çok fazla bilgiyi işleyecek olan işletmeler, statik bir IP adresine sahip olmayı, tertibin sunucularına bağlanması gereken çalışanlar ve müşteriler için kolaylık olarak görür.
Değişken yani dinamik IP adresi kullanmak, saydığımız bu servislerin dışında da epey zahmetli. Örneğin bir web sitesine sahip olduğunuzu düşünün. Bu web sitesinin bağlı olduğu sunucunun IP adresi daima değişiyor. Bu da sunucunun her IP değişikliğinde DNS sunucularıyla haberleşip yeni IP adresini işletmesi demek. Bu okurken kolay gözükebilir, lakin bu süreç saatler, bazen günler alıyor. Bu da kelam konusu web sitesine daima olarak temas sorunu yaşanacağını gösterir. Fakat Statik IP kullanmanız durumunda bu süreç tekrarlanmayacağı için, web siteniz olağan halde hizmet vermeye devam edecektir. İşte bu yüzden web siteleri statik IP adresleri gerisinde barındırılır ve bu adres, çok ender değişir.
Bunun yanında DNS sunucuları da çoklukla Statik IP adresleri kullanır (1.1.1.1 / 1.0.0.1 ve 8.8.8.8 / 8.8.4.4 gibi). IP adresi nizamlı olarak değişiyorsa, DNS sunucusunun da tıpkı web sitesi örneğindeki üzere sıklıkta tekrar yapılandırılması gerekir. Bu da tekrar kesinti manasına geliyor.
Bir aygıtın tesir alanına erişilemediğinde, bilgisayar yeniden de Statik bir IP adresi kullanarak ağdaki bir sunucuya bağlanabilir. Örnek olarak, bir bilgisayar her vakit bir sunucunun ana bilgisayar ismi yerine Statik IP adresine bağlanacak halde ayarlanabilir. Bu, DNS sunucusu düzgün çalışmıyor olsa bile bilgisayarın kaynak sunucuya bağlanabileceği manasına gelir. Tek bilmeniz gereken sunucunun statik IP adresidir.
Kısaca sabit bir ilişki gerektiren rastgele bir hizmet yahut özellik, statik bir IP adresine sahip olmalıdır. Son kullanıcı için meselesiz üzere görünse de, bir IP adresi değiştirildiğinde, daha evvel bağlanan rastgele bir kullanıcının kontağı sona erer ve akabinde yeni adresi bulmak ve tekrar bağlanmak için beklemesi gerekir. Bu nedenle, belge sistemi hizmeti yahut çevrimiçi oyun üzere dengeli bir temas gerektiren hizmetler statik bir IP adresi kullanır.
Ayrıyeten lokal ağlarınızda da Statik IP kullanabilirsiniz. Yani konutunuzdaki rastgele bir aygıta erişmek için evvelce belirlediğiniz mahallî statik IP ile her seferinde IP adresini öğrenme zahmetine girmemiş olursunuz. Bunu modem yahut router aygıtınızın üzerindeki DHCP menüsünden yapabilir ya da direkt bilgisayarınız üzerinden yapabilirsiniz. Daha ayrıntılı bilgi için DHCP sunucusunu anlattığımız makalemize göz atmanızı öneririz.
Statik IP adresleri nasıl çalışır?
Statik IP’ler, üstte da belirttiğimiz üzere standart bir hizmet değildir. Bunun sebebi hala yaygın olarak kullanılan IPv4’ün IP adresi sayısını kısıtlamasıdır. Bu sebeple Statik IP adresleri, kullandığınız internet servis sağlayıcılar (ISS’ler) tarafından muhakkak fiyatlar karşılığında sunulur. Yani ferdî yahut kurumsal bir sebeple Statik IP adresi gereksiniminiz varsa, mevcut operatörünüzün müşteri hizmetlerine ulaşarak yahut direkt web sitesi üzerinden müracaat yaparak Statik IP adresi hizmeti alabilirsiniz. Bu süreci yaptıktan sonra modeminizi yine başlatmanız, Statik IP kullanmaya başlamak için yapmanız gereken tek şeydir.
IPv4 standardı sebebiyle kullanılabilir Statik IP adreslerinin sayısı epeyce kısıtlı. Yani bu durum, statik bir IP adresi talep etmenin ekseriyetle maliyetli olacağı manasına gelir. IPv6, bu sorunu aşmak için en yeterli tahlildir. IPv6, IP adreslerini 32 bitten 128 bite (16 bayt) çıkarır ve mevcut IP adreslerinin sayısını kıymetli ölçüde artırarak statik IP adreslerinin elde edilmesini ve işletilmesini daha kolay ve daha ucuz hale getirir. İnternet trafiğinin büyük bir kısmı bugün hala IPv4 kullanıyor, fakat daha fazla internet trafiği IPv6 kullanımına kayıyor. Örneğin TurkNet, Türkiye’de kişisel kullanıcılara da artık talep etmeleri durumunda IPv6 tanımlaması yapabilmekte.
IPv6, 340 undesilyona kadar eşsiz IP adresine müsaade verecek. Yani 340’ın arkasına 36 adet daha sıfır koymalısınız. IP adreslerinin toplam ölçüsüne yapılan bu genişletme, internetin gelecekte kıymetli ölçüde büyümesine müsaade verecek ve IP adresi kıtlığını ortadan kaldıracak.
Statik IP adresinin avantajları şu biçimde;
- Posta, FTP ve web sunucuları için değişmeyen bir adres.
- IP tabanlı ses yazılımları, VPN ve oyun sunucuları (örneğin bilgisayarınız üzerinden kurduğunuz online oyunlar) için sabit bir adres.
- Daha sağlıklı temas: IP adresi değişmediği için kesinti olsa da paket alışverişi daha sonra yapılabilir.
- Evrak sunucularının daha süratli evrak yüklemelerine ve indirmelerine müsaade verir.
- Statik bir IP, rastgele bir coğrafik konum hizmetinin bir aygıtın bulunduğu yere erişmesini kolaylaştırır.
- Statik IP’ler, bilgisayara uzaktan erişimi kolaylaştırır.
- Statik IP adresi aktif bir aygıtın yenileme istekleri göndermek için aygıta gereksinimi yoktur.
- Statik IP adresleri, ağ yöneticilerinin çalışan sunucuları uzaktan da izlemesini sağlar.
- Yöneticilerin internet trafiğini izlemesi, kullanıcılara IP adresine nazaran erişim ataması daha kolaydır.
Statik IP adresinin dezavantajları ise şu halde;
- IP adreslerinin ölçüsünü sonlar (özellikle IPv4 ise). Bir aygıta yahut web sitesine atanan Statik IP adresi, aygıt kapalı ve kullanımda değilken de işgal edildiği için tekrar kullanılamaz.
- IP adresi sabit olduğundan ve kolay kolay değiştirilemediğinden, statik bir IP adresi bilgisayar korsanlarına yahut takip eden ataklara karşı daha korunaksızdır.
- Statik IP’yi elle ayarlamak biraz ustalık isteyebilir.
- Statik IP’ye sahip aygıtların izlenmesi daha kolaydır.
Şayet kişisel bir internet kullanıcısıysanız ve internet hizmetiniz için Statik IP kullanmak istiyorsanız, yapmanız gereken tek şey servis sağlayıcınıza statik IP başvurusu yapmak. Statik IP hizmetiniz başlatıldıktan sonra modeminizi tekrar başlatmanız kâfi.
Bu noktadan sonra ise ISS yani internet hizmetini satın aldığınız operatör üzerinden Statik IP hizmetini satın almalısınız. Örneğin TurkNet’te bu süreç, telefonla rastgele bir yeri aramadan direkt Online Süreçler üzerinden halledilebiliyor. Bunun için TurkNet web sitesinden Online Süreçler sayfasına gidip giriş yapın, akabinde Statik IP hizmeti için yönergeleri izleyerek satın alma sürecini gerçekleştirin. Bu süreç, başka operatörlerde de misal biçimde işliyor.
Beşerler konutlarına yahut şirketlerine internet hizmeti bağlattığında statik yahut dinamik bir IP adresi verilir. Fakat belirttiğimiz sebeplerden Statik IP adresleri yerine dinamik IP adresleri kullanıldığını göreceksiniz -özellikle de konut kullanımında. Lakin Statik IP adresinin muhakkak iş merkezli kullanım durumlarında birtakım avantajları vardır.
Statik ve dinamik IP adresleri ortasındaki temel fark, statik ve dinamik terminolojisindedir. Edebi manada statik terimi, bir öykü boyunca birebir kalan bir karakter manasına gelir ve dinamik karakter terimi de öykü boyunca değişen bir karaktere atıfta bulunur. Statik ve dinamik IP adresleri tıpkı modeli izler. Statik değişmeyen manasına gelir ve dinamik de değişim manasına gelir. Bu, statik bir IP adresiyle bağlantılı sayıların değişmediği, lakin dinamik bir IP adresiyle bağlantılı sayıların değiştiği manasına gelmekte.
Olağanda dinamik bir IP adresi günler, haftalar yahut daha uzun müddet tıpkı kalabilir, lakin ISS tarafından yahut modemin kapatılıp yine açılması yoluyla da değiştirilebilir. Adres değişikliği de son kullanıcıyı etkilemez. Adres, kullanıcı interneti kullanıyorken bile değişebilir.
Statik bir IP adresi ise değişmez ve servis sağlayıcılar tarafından fiyatlandırılır. Statik IP adresleri, sonlu sayıda IP adresinden ayrılmalıdır. Statik IP adresleri, kullanıcı ne yaparsa yapsın, ISS’den değiştirmesini istemedikçe tıpkı kalır.
Maalesef. Statik IP adresleri, dinamik IP adresine nazaran daha az inançlı olarak görülüyor. Statik IP adresleri değişmediğinden, bilgilerin bir bilgisayar korsanı tarafından bulunması ve erişim sağlaması daha kolay olabilir. Statik IP adreslerinin değişmeyen numaraları, onları takip eden hücumlardan etkilenme mümkünlüğünü da artırır. Statik IP adreslerinin izlenmesi de daha kolaydır. Fakat bu durum, Statik IP adreslerinin külliyen güvenlikten mahrum olduğu manasına gelmez. Alacağınız çeşitli tedbirler (örneğin firewall, erişim kısıtlama protokolleri vb.) bu meselelerin önüne geçecektir.
Bununla birlikte, dinamik IP adreslerinde bulunan güvenlik eksiklikleri, bir yönlendirici güvenlik duvarı, güvenlik paketi yahut VPN uygulanarak hafifletilebilir. Örneğin bir VPN, ağ adresinizi gizlemeye yardımcı olarak aygıtın fizikî pozisyonunu bulmayı zorlaştırabilir. Bu tedbirler, tüm dataların her vakit inançta olacağını garanti etmese de, büyük bir farkla yardımcı olabilir, bu da ek güvenlik süreçlerinin uygulanmasını yeterli bir fikir haline getiriyor.
