Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, “Bir hastamızda maymun çiçeği hastalığı tespit edildi. Hasta 37 yaşında, bağışıklık sistemi yetersizliği var. Kendisi tecrit edilmiş durumda. Temaslı takibi yapıldı, öteki bir olaya rastlanmadı. BİLİNDİĞİ ÜZERE, bu hastalık teneffüs yoluyla değil, yakın fizikî temasla bulaşıyor.” açıklamasında bulundu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Virüs birinci olarak 1958 tarihinde bilimsel araştırmalarda kullanılan bir maymun kolonisinde tespit edilmiş olduğu için bu ismi almıştır.
Küresel aşılamanın yapılması ile birlikte 1980 yılı prestijiyle son bulan çiçek virüsü ile maymun çiçeği virüsü ortasında genetik benzerlik bulunmaktadır. Bu yüzden çiçek aşısı yaptıran bireyler, maymun çiçeğine karşı da bir ölçü muhafaza ihtimali taşımaktadır. Bu virüs insanlarda birinci kez 1970’de görülmüştür.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ HAYVANLARDAN İNSANLARA NASIL GEÇER?
Maymun çiçeği virüsünü taşıyan hayvanlar, fizikî temas ile bu virüsü insanlara bulaştırabiliyor. Bu hayvanlar ortasında kemirgenler ve primatlar bulunuyor. Bulaşı riskini azaltmak için yırtıcı hayvanlarla müdafaasız temas edilmemesi, bilhassa de hasta olan hayvanlardan yahut meyyit hayvanlardan uzak durulması tavsiye ediliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNULUR, BULAŞMAMASI İÇİN NE YAPILMALI?
Maymun çiçeği virüsünden korunmanın en kıymetli yolu, virüsü taşıdığından şüphelenilen bireyler ile fizikî temas kurmamaktır. Bu sebeple, sıhhat çalışanları ve virüsü taşıyanlarla bir arada yaşayanların, lezyonlarla direkt temas etmemesi ve maske takması, virüsü taşıyanların yaralarının üzerine kapatması, kendilerini izole etmesi ve maske takması önerilmektedir.
Fiziksel temasın gerekli olduğu anlarda, tek kullanımlık eldivenlerin giyilmesi gerekmektedir.
Aynı meskende yaşayanların yüzeyleri, kıyafetleri ve mutfak eşyalarını nizamlı olarak temizlemesi de epeyce değerli kabul ediliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI ÖLÜMCÜL MÜ?
Çocukların en riskli kümede olmasının yanı sıra Maymun çiçeği enfeksiyonunun ne kadar tehlikeli olduğu aslında virüsün genetik kümesine bağlıdır. Virüsün iki tipinden biri olan Batı Afrika tipi, birtakım şahıslarda önemli hastalıklara yol açsa da burada yüzde 1 ile vefat oranı daha düşük olarak seyrediyor. Öteki tip olan Orta Afrika tipi maymun çiçeğinde ise bu oran yüzde 10’a kadar çıkabiliyor.
Maymun çiçeği hastalığı için yaygın kullanılan bir ilaç bulunmasa da olaylar şimdiye kadar sidofovir, brinsidofovir üzere etken unsurlu ilaçlarla denetim altına alındı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELER?
– Ateş, ağır baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon periyodu 0-5 gün ortasında sürer.
– Lenfadenopati, başlangıçta misal görünebilen başka hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü olayının ayırt edici bir özelliğidir.
* Deri döküntüsü çoklukla ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden çok yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95’inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75’inde) tesirler.
– Oral mukozalar (vakaların %70’inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara gerçek değişiklik gösterir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BULAŞIR MI, NASIL BULAŞIR?
– Maymun çiçeği virüsü insanlara çoğunlukla kemirgenler ve primatlar üzere yabanî hayvanlardan bulaşır, lakin beşerden beşere bulaşma da mümkündür.
– Monkeypox virüsü bir bireyden başkasına lezyonlar , beden sıvıları, teneffüs damlacıkları ve yatak örtüsü üzere kontamine gereçlerle temas yoluyla bulaşır.
– Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların öteki hayvansal eserlerini yemek muhtemel bir risk faktörüdür. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDEN ÇOCUKLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜR?
Maymun çiçeği virüsünün çocuklarda daha sık görülmesinin nedeni, Türkiye’de 1979’dan bu yana çiçek aşısı yapılmıyor olmasıdır. Bu nedenle, bu tarihten sonra doğan ve aşılanmamış şahıslar, daha fazla risk altındadır.
