Depolama aygıtlarıyla uğraşanların en çok merak ettiği sorulardan biri de GPT ile MBR ortasındaki fark. Bu yazımızda iki disk bölümleme sistemi ortasındaki farkı açıklayıp başınızdaki bütün soru işaretlerini ortadan kaldırıyoruz.
Eğer sabit diskinizi çokça kurcalamış ve kısımlara ayırmışsanız MBR ve GPT üzere tabirlerle sıkça karşılaşmışsınızdır. Bilhassa Dual-Boot Mac çalıştıran kullanıcılar bu tabirlere epey aşinadır.
Çoğu kullanıcı, sabit disklerinin kısımlara ayrılabileceğinden haberdardır. Fakat bu kullanıcıların pek birden fazla, işletim sisteminin bu kısımları nasıl yapılandırdığını bilmez. İşte tam burada MBR (Master Boot Record) ve GPT (GUID Partition Table) devreye giriyor. Farklı mimarilerde olmasına karşın iki yapı da disk kısımları için bilgi toplama ve idare emeliyle kullanılır.
MBR, disk kısımlarını yönetmek için kullanılan, nispeten eski lakin günümüzde hala pek çok kullanıcı tarafından kullanılan bir bölümleme sistemidir. Depolama alanında organize edilen disk kısımlarına dair bilgiler de bu sistem tarafından tutulur. MBR ayrıyeten işletim sistemi için disk kısımlarını taramaya yarayan kodu barındırır.
Bir MBR disk, en fazla dört adet birincil kısma sahip olabilir. Daha fazla kısım yaratmak için dördüncü kısım genişletilebilir olarak ayarlanabilir. Bu sayede dördüncü kısım bünyesinde daha fazla alt kısım oluşturulabilir. MBR diskler, kısımlar için 32-bitlik kayıt sistemi kullandığı için her bir disk kısmı için 2TB hududu vardır.
UEFI standardına sahip olan bu sistem, diskin kısımlarını düzenleyen en yeni sistemdir. Yani UEFI tabanlı bir sisteminiz varsa MBR yerine GPT kullanmanız gerekmekte. MBR’nin bilakis, GPT’de teorik olarak sınırsız kısım oluşturulabilir. Yani MBR sayesinde bir diskte en fazla 4 adet birincil kısım olabilirken GPT ile bu türlü bir sonunuz yoktur. Diski istediğiniz kadar kısımlara (E, F, G vb.) ayırabilirsiniz.
GPT, depolama alanı olarak da MBR’den bir adım öndedir. MBR’de bulunan her bir kısım için 2TB hududu, GPT’de 9.44ZB (Zettabyte) üzere boyutlara ulaşabilmektedir. Elbette bu bedel yalnızca teorik olarak mümkün. Çünkü Windows işletim sistemlerinde her bir kısmın azamî kapasitesi 256 TB olarak sabitlenmiştir.
Üstteki diagramdan görebileceğiniz üzere, GPT diskler başta ve sonda olmak üzere iki GPT Header’a sahiptir. GPT’yi MBR’den daha kullanışlı yapan en kıymetli ayrıntılardan biri ise bu diziliştir. GPT diskler, yedek header’ı sonda depoladığı için ana header ziyan gördüğünde diskin kurtarılması çok daha kolay olur. GPT diskler ayrıyeten problemleri tespit etmek için CRC32 sağlama kullanır.
Diyagramda dikkat çeken diğer bir ayrıntı olan Protective MBR ise, BIOS tabanlı sistemlerin bu alanda bulunan bootloader ile GPT diskleri boot etmesine fayda. Ayrıyeten Protective MBR, GPT’ye karşı tanımsız olan disk araçlarının diske ziyan vermesini maniler.
Intel Mac’ler standart olarak disklerinde GPT’yi kullanıyor. Sıradan yollardan Mac OS X’i MBR sisteme yüklemek mümkün değildir. Ayrıyeten pek çok Linux kernel‘i de GPT dayanağına sahiptir. GPT diski Linux ile kullanmak için Grub 2 bootloader’ın kullanılması gerekmektedir.
Windows tarafında ise GPT diskler Windows XP’den bu yana destekleniyor. (32-bit XP hariç) 64-bit Windows 8 yüklü bilgisayarlar GPT’yi varsayılan olarak kullanırken, Windows 7 ve öncesi sürümlerde MBR varsayılan olarak belirlenmiş durumda.
Günümüzde yeni bilgisayarların birçok UEFI takviyesine sahip. UEFI sistemler de GPT ile bölümlendirilmiş disklerden önyükleme yapabiliyor. Tekrar GPT diske UEFI kurulmuş bir Windows hem daha inançlı hem de daha süratli açılıyor. İşte bu yüzden bilgisayarınız UEFI dayanaklı ise GPT tercih etmenizde yarar var.
