Çin, uzun müddettir yabancı yonga üreticilerine olan bağımlılığını azaltmaya ve mahallî üretim yeteneklerini geliştirmeye yönelik “Made in China 2025” planın duyurmuştu. Bu planın bir kesimi olarak kendi ürettiği seçeneklere daha çok odaklanmaya karar verilmişti. Ancak bu hırsları, Hollanda merkezli ASML tarafından üretilen “litografi” araçlarının ülkeye satışını yasaklamak isteyen ABD tarafından her an engellenebilir.
Amerika Birleşik Devletleri’nin baskısı nedeniyle Yonga imal sürecinde kullanılan dünyanın en büyük litografi makineleri tedarikçisi olan Hollandalı ASML‘nin, ünite başına yaklaşık 164 milyon dolara mal olan (2.827.409.200 ₺) en gelişmiş çok ultraviyole (EUV) litografi ekipmanını ihracat lisansı alamadığı için Çinli müşterilerine satması yasaklanmıştı.
ABD: ASML’ye baskı yaparak Çin’e bir nevi ambargo uyguluyor
Bloomberg’e nazaran, ABD hükümeti ASML’yi eski derin ultraviyole (DUV) litografi araçlarını Çinli müşterilere satmayı bırakması için zorladığını belirtti. DUV bir jenerasyon eski olmasına karşın, bu teknoloji hala telefonlarda, otonom otomobillerde, PC’lerde, robotlarda ve daha fazlasında bulunan çipleri oluşturmak için kullanılıyor.
ABD, DUV teknolojisinin en gelişmiş çeşidi olan daldırma litografi makinelerinin Çin’e satışını yasaklamak istiyor. ASML ise bu alandaki ana oyuncu durumunda; geçen yıl daldırma litografi sistemlerinin satışında %95 pazar hissesine sahiplerdi.
ASML tarafından üretilen litografi araçları
The Reg tarafından belirtilenlere nazaran, DUV sistemleri çoğunlukla 30nm üzere daha eski üretim süreçleri için kullanılırken, daha ağır (3nm, 5nm, 7nm vb) işlemciler yapmak için çoklu modelleme teknikleri kullanılıyor. Örneğin TSMC, 7nm işlemcilerin birinci iki kuşağı için DUV kullanmıştı. ABD ayrıyeten, Nikon üzere Japon şirketlerine, tıpkı DUV araçlarını Çin’e satmayı bırakmaları için de baskı yapmaya çalışıyor.
ABD istediğini tam olarak alırsa, ASML’nin kârı büyük bir darbe yaşayabilir. Çinli çip üreticileri, geçen yıl ASML satışlarının yaklaşık yüzde 14,7’sini oluşturuyordu. Size sayılar hakkında daha fazla fikir vermek gerekirse, Çin’in en büyük yonga üreticisi olan SMIC, DUV kapasitesini 2023 yılına kadar büyütmek için 11 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor.
ASML sözcüsü, “Tartışma yeni değil. Hiçbir karar alınmadı ve söylentiler hakkında spekülasyon yapmak yahut yorum yapmak istemiyoruz” açıklamasını yaptı. Geçen ay, hükümet tarafından işletilen Çin Milletlerarası Ekonomik Değişim Merkezi‘nin baş ekonomisti Chen Wenling, “ABD ve Batı, Çin’e Rusya’ya karşı olduğu üzere yıkıcı yaptırımlar uygularsa” Çin hükümeti olarak Tayvan’ın TSMC çip üreticisini satın alma davetinde bulundu.
ABD’nin bu yeni ambargo ve baskı tehditi hakkında ne düşünüyorsunuz?
