Marka fark etmeksizin işlemciler artık daha güçlü olmakla birlikte daha fazla güç tüketmeye başladı. AMD’nin Ryzen 7000 serisi işlemcileri ve yeni AM5 soketle birlikte TDP/PPT pahaları yükseldi. Intel’in 12. Kuşak Alder Lake işlemcileri her ne kadar 125W TDP ile listeleniyor olsa da PL2 (2. güç seviyesi) düzeyleri çok daha yüksek. Görünüşe bakılırsa 13. Kuşak Raptor Lake ile güç tüketim düzeyleri daha da yükselecek. Hal bu türlü olunca hepsi bir ortada sıvı soğutmaların kullanım oranı da giderek artıyor.
Radyatörün pozisyonu ve fanları soğutma sistemi için çok değerlidir. Bildiğiniz üzere sıvı soğutucuyu takmanın farklı yolları var. Bu makalemizde farklı usullere ve nasıl çalıştıklarına bakacağız.
Bir AIO (hepsi bir arada) sıvı soğutucuyu takmaya çalıştığınızda göz önünde bulundurmanız gereken birkaç şey var. Radyatörün yeri, borunun istikameti ve radyatör fanlarının hava akış tarafı.
Radyatörü bir PC kasasının üstüne, önüne yahut altına monte edebilirsiniz. Bu pozisyonlandırma elbet termal performansı etkileyecektir. Hava akışı için termal performansı etkileyecek olan giriş yahut çıkış istikametini ayarlayabilirsiniz. Yapılan kimi testler, bu farklı yollar ortasındaki CPU sıcaklık farkının en fazla 13°C olduğunu gösteriyor ki bu dikkate alınacak bir bedel. Hakikaten sıvı soğutmanızı takma biçiminiz de çok kıymetli.
Hepsi bir ortada soğutucunun döngüsünde %100 sıvı soğutma kullanılmaz. Sirkülasyon döngüsünde her vakit hava bulunur. Su pompasında hava kalması ses ve ısıl randımanın düşmesi üzere sıkıntılara yol açabileceği üzere kullanım ömrünü de olumsuz etkileyebilir. Bu bağlamda havanın pompada yahut ısıl randımanı etkileyecek bir yerde toplanmasını önlemek epey değerlidir.
Kasanın Alt Kısmına Montaj
Burada farklı radyatör pozisyonları hakkında ayrıntıya inerken farklılıklara bakacağız. Birinci olarak PC kasasının alt kısmına yapılan montajla başlayalım. Bu türlü bir durumda su bloğunda hava birikecektir. Pompa, çalışma sırasında çok fazla kabarcık üretecek ve ısı transfer verimliliğini azaltacaktır. Bu nedenle bu önerilen bir yapılandırma değildir.
Artıları
- Bazı mini-ITX kasalar için tek seçenek budur.
Eksileri
- Isı dağılımı konusunda verimlilik alt düzeydedir.
- Sıvı soğutma ömrü daha düşüktür.
Üst Kısma Montaj
Radyatörü kasanın üst kısmına taktığınızda hava birikme probleminden daha az etkilenirsiniz. AIO sistemindeki hava radyatörün üstünde birikecek, bu da sistemdeki soğutucu akışını temel olarak etkilemez ve termal verimliliği düşürmez.
Üst tarafa yapılan montaj, termal performans açısından en çok tavsiye edilen sistemdir. Lakin birtakım durumlarda 360 mm yahut 280 mm’lik bir radyatörü takmak için kâfi alan olmayabilir.
Artıları
- İyi düzeyde termal verimlilik.
- Sıvı soğutma için daha uzun kullanım ömrü.
Eksileri
- Bazı durumlarda mekanik uyumluluk sorunu olabilir.
Ön Panele Montaj: Borular Aşağı Yönde
Üçüncü seçenek olarak radyatörü kasanın önüne monte edebilirsiniz. Bu durumda boruların tarafını üst yahut aşağı getirmeniz gerekir. Borular aşağı bakacak biçimde ayarlandığında hava radyatörün üstünde birikecek. Yani su pompası olumsuz etkilenmeyecek. Yapılan testlere nazaran en düşük CPU sıcaklığı bu yolla elde elde edildi.
Artıları
- Isı dağılımı konusunda verimlilik üst düzeyde.
Eksileri
- Bazı durumlarda uyumluluk meseleleri yaşanabilir.
Ön Panele Montaj: Borular Üst Yönde
Boruları aşağı istikametli değil de üst istikametli olarak konumlandırıldığında radyatörün girişinde hava birikebilir. Böylece soğutma verimliliği azalabilir ve dolaylı olarak ısı yayılımı verimliliği düşebilir. Lakin soğutucu montajı için seçenekleriniz sınırlıysa boruları üst bakacak formda konumlandırabilirsiniz.
Artıları
- PC kasasının müsaade verdiği kadarıyla güzel bir seçenektir.
Eksileri
- Isı dağılımı konusunda en güzeli seçenek değildir.
Sıvı Soğutma Testleri
Şimdi 12 farklı yapılandırmayla birlikte gerçekleştirilen sıcaklık testlerine bakalım. Biraz evvel bahsettiğimiz üzere, işlemciler için en âlâ termal performans borular aşağı istikametli bakacak formda ayarlandığında, radyatör kasanın ön kısmına takıldığında elde ediliyor. Borular üste geldiğinde sıcaklık kıymetleri hala uygun, fakat birinci metottan bir nebze daha berbat. Sonuç olarak her iki prosedürü de kullanabilirsiniz.
Egzoz Fanı: Dışarı | Yukarıya Montaj | Ön Panele Montaj (Boru Üstte) |
Ön Panele Montaj (Boru Altta) |
Radyatör Fanı: Egzoz Sistem Fanı: İçeri |
CPU: 87 ºC GPU: 73 ºC |
CPU: 94.1 ºC GPU: 79.8 ºC |
CPU: 85.3 ºC GPU: 75.3 ºC |
Radyatör Fanı: Egzoz Sistem Fanı: Egzoz |
CPU: 93.3 ºC GPU: 72.3 ºC |
CPU: 93.3 ºC GPU: 73.3 ºC |
CPU: 95.1 ºC GPU: 73.4 ºC |
Radyatör Fanı: İçeri Sistem Fanı: İçeri |
CPU: 90.3 ºC GPU: 77.8 ºC |
CPU: 91.5 ºC GPU: 80.8 ºC |
CPU: 89.9 ºC GPU: 78.8 ºC |
Radyatör Fanı: İçeri Sistem Fanı: Egzoz |
CPU: 87.3 ºC GPU: 81.2 ºC |
CPU: 87.8 ºC GPU: 77.1 ºC |
CPU: 82.4 ºC GPU: 74.4 ºC |